Heo đực giống đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc cải thiện chất lượng đàn, năng suất sinh sản và di truyền đặc tính tốt cho đời sau. Chọn sai heo đực giống có thể dẫn đến năng suất kém, con sinh ra dị tật hoặc yếu ớt. Dưới đây là các tiêu chí và quy trình chọn heo đực giống chất lượng cao:
1. Nguồn gốc di truyền rõ ràng
- Chọn heo đực từ đàn có bố mẹ khỏe mạnh, khả năng sinh sản cao, ngoại hình đẹp.
- Không bị cận huyết (tuyệt đối không dùng heo đực có quan hệ huyết thống với nái trong đàn).
- Có lý lịch giống rõ ràng: ngày sinh, tiêm phòng, tiền sử bệnh lý, bảng theo dõi phát triển.
2. Ngoại hình chuẩn giống đực khỏe mạnh
| Bộ phận | Tiêu chuẩn lựa chọn |
|---|---|
| Thân hình | Cân đối, dài, vai nở, lưng rộng và thẳng |
| Chân | To, chắc khỏe, bước đi linh hoạt, không khập khiễng |
| Đầu | To, vuông, mắt sáng, mũi ướt, tai thẳng hoặc hơi cụp |
| Tinh hoàn | Hai bên rõ ràng, kích thước đều nhau, không teo hay lệch |
| Dương vật | Không bị lệch, không viêm nhiễm, hoạt động bình thường |
| Lông da | Bóng mượt, không trầy xước, không mụn nhọt |
❌ Loại ngay heo đực có các dị tật về cơ quan sinh dục, tinh hoàn ẩn, yếu chân, hoặc ngoại hình mất cân đối.
3. Theo dõi hành vi và sức khỏe sinh lý
- Ham giống, phản ứng tốt khi tiếp cận heo nái động dục.
- Tính tình mạnh mẽ, hoạt bát, không nhút nhát hay hung dữ thái quá.
- Ăn khỏe, tăng trọng đều, thích nghi tốt với môi trường.
📌 Heo đực tốt sẽ biết tiếp cận nái, nhảy chính xác, thời gian giao phối ổn định và đều đặn trong mỗi chu kỳ.
4. Sức khỏe và tiêm phòng đầy đủ
- Không mắc các bệnh truyền nhiễm: tai xanh, dịch tả, lở mồm long móng, tụ huyết trùng…
- Lịch tiêm phòng đầy đủ: vaccine sinh sản, tẩy giun định kỳ, men tiêu hóa…
- Phân khô, không tiêu chảy, không ho, không bị viêm da hoặc bệnh đường hô hấp.
5. Độ tuổi và thời điểm phối giống
- Chọn heo đực từ 7 tháng tuổi trở lên, trọng lượng từ 40–60 kg tùy giống.
- Không cho phối quá sớm – nên tập làm quen từ 7 tháng, phối thật sự từ 8–9 tháng trở lên.
- Sử dụng heo đực giống trong vòng 2.5 – 3 năm, sau đó nên thay thế để tránh thoái hóa giống.
6. Quy trình chọn và quản lý heo đực giống
- Tuyển chọn sơ bộ theo ngoại hình và tình trạng sức khỏe.
- Quan sát hành vi trong đàn và khi tiếp cận nái động dục.
- Thử phối 1–2 lần để đánh giá khả năng thụ tinh thành công.
- Lập sổ theo dõi mỗi lần phối giống: ngày phối, nái phối, kết quả mang thai.
- Định kỳ kiểm tra cơ quan sinh dục, bổ sung vitamin E, selen để tăng chất lượng tinh trùng.
Mẹo từ THAO FARM
- Không để heo đực phối quá nhiều trong thời gian ngắn (tối đa 1 lần/ngày hoặc 3–4 lần/tuần).
- Bổ sung định kỳ khoáng, đạm, rau xanh và men tiêu hóa để nâng cao chất lượng tinh dịch.
- Nếu chăn nuôi quy mô nhỏ, nên luân phiên phối giống tự nhiên hoặc dùng phối giống nhân tạo từ đực tốt đã kiểm định.
Tổng kết tiêu chuẩn chọn heo đực giống tốt
| Tiêu chí | Yêu cầu |
|---|---|
| Tuổi | ≥ 7 tháng |
| Trọng lượng | 40–60 kg |
| Ngoại hình | Dài, chắc, khỏe, cơ bắp tốt |
| Tinh hoàn | 2 bên rõ, không teo, không lệch |
| Tính cách | Mạnh mẽ, ham giống, phản ứng tốt |
| Tình trạng sức khỏe | Không bệnh, tiêm phòng đầy đủ |